Waat kriege veer noe? 'n APK-keuring veur Zitterd?

Sjtèl uch veur,bèste laezer,dat geer eesjdaags ´ne breif in de bös vèntj mit ´t verzuik óm uch op dae en dae daag, óm zoväöl oer in de middig, te melje bie ´ne zekere heer Wullem van Gulik óm de Zitterdprouf aaf te lègke. Eur eesjte reactie zal allich ein zeen van emes dae ram verpópzak is en zich hel op aafvreug, hè waat kriege veer noe,waat höb ich noe aan miene fits hange ? Dat zou ich ouch doon. ´n Zitterdprouf, wie kómme ze bie zoget ? Waat mót dat veursjtèlle en wae maag  daen heer Wullem van Gulik dan waal zeen. Zeet aevel mer gerös en blief  lekker in eure luie sjtoul zitte, want dit is ech gein sjpelke van de gemeintelike euverheid die uch alweier èns  mit de zoväölste wèttelike regel aan die bekènde benj wilt lègke. Bès te gek,dit is zo mer ´ne zuite inval van michzelf. Ha,ha,ich mót d´r noe al sjtiekem mit lache,

en ich maag haope dat geer dat dalik ouch doot, want geer mót mich óngerhandj toch waal ´n bietsjke kènne, Nae,bèste laezer, dae bewóste breif besjteit gaaroets neit en dae Wullem van Gulik zit intösje al mee es 400 jaor op ´n hertogelik wölkske te treure óm ’t verleis van dat sjoon sjtadhoes oppe Mert. Dat hae door architect Maximiliaan Pasqualini in 1564 haw laote boewe, en dat door dae fransoos, daen dougeniks, Generaal de Melac, in ´t rampjaor 1677  in brandj is gesjtaoke. Nae, ich koum op de naam Zitterdprouf  door de  jaorlikse oproup van de RDW (Rijksdienst voor het Wegverkeer) dat ich miene Suzuki veur ´ne bepaolde datum moosj laote keure, óm zo weier ´n jaor zónger zörg door Zitterd te mage koetsje. Mer die keuring haet nog ein anger broekbare muigelikheid ónger de mortorkap, namelik dat me ziene eige auto baeter leert kènne. En sjus die  A.P.K. brach mich op de gedachte dat ´t misjiens nog neit zo sjlech is óm same èns nao ós sjtad te kieke, óm ze nòg baeter te lere kènne, neit allein qua infrastructuur, en al die aw en nuuj geboewe dao ómhaer. Wae haet ze ootsj geboewd, waat waar de besjtömming en wae zou dao door de jaore haer höbbe gewoond ? Allemaol vraoge die ich mich sjtèlde wie ich ´n foto in de henj kreeg die ich mer neit koosj thoesbrènge. Ich höb – en ich zit neit op te sjöppe – meer van die foto´s; allemaol gekrege van luuj mit dat bekènde virus, de Zitterdtites.

Noe sjtèl ich uch veur óm same te kieke nao de eesjte foto. Ich weit ´t ech neit en es veer d´r same oetkómme zeen v´r al veur ´n deil gesjlaag mit ós APK-keuring veur ós sjtad, de Zitterdprouf.

Ich gaef wie gewènd mien e-mailadres, mer ouch mien telefoonnummer (046 451 55 22). Doot estebleif mit, geweun veur de sjpas mer veural wo ´t óm geit:

Óm ós sjtad nog baeter te lere kènne.

Höb geer zelf misjiens ouch ´n aw foto,laot ´t mich dan weite,ze kump in de gezèt te sjtaon  mit oetlèk en al. Alvas bedank en merci. 

Jan Coenen (1939-2011)

Es me Jan Coenen opbelde, en hae dan op ´t bekènde knupke dude,
dan klónk ziene naam met ´n gejaagdheid
of went hae d´n trein nog moosj haole: Coenen !

Mer Jan waar daen trein zelf,
en ouch nog eine mit ´ne awwerwètse locomotief,
eine dae op sjtoum leip.

Mit Jan Coenen op de bók es machinist.

Mer daen trein van Jan waar geine geweune trein,
dae haw zoget wie me ze vruiger nog koosj zeen
es de luuj van ´t sjpaor aan ´t rangeiere ware.

En es machinist Jan sjtoum aafblous,
dan waar ´t vas pandoer dat dao vaart achter zout.

Mit ´n bitsjke fantasie koosj me de parallel trèkke mit ziene pap zeliger,
dae in zienen tied es richtige sjpaorman
godwetwieväöl treine gerangeierd haet.

Dan zoug me de loc neit vèur mer àchter de wagons gekoppeld;
de machinist hawf nao boete leunend óm te kieke
of alles leip zo wie ´t zich heurde.

Jan Coenen hólj van vaart,
want tempo – tempo waar zien credo,
´t koosj häöm neit sjnel genóg gaon.

Zienen trein haet jaorelank geree mit de sjnelheid van ´ne TGV,
zo zout Jan inein en d´n trein sjloot zich daobie aan.

Dat ware twee henj op eine boek.
Dat moosj zo zeen en dat koosj ouch neit angesj.

Want Jan haw zich in zien jóng jaore noe einmaol veurgenómme
dat hae zoväöl muigelik wagóns in de gouw richting wilde duje.

Gaas gaeve – kaole op ´t vuur – dao mót gewirk waere,
want ´t gouf gans get wagons die veuroet geduud moosjte waere.

In de meiste wagons de eige femieje,
mit zien Alice op ´n ereplaatsj in de pluche
en daonao ziene sjtamhawter Lars.

Dae van ziene pap alle vrieheid kreeg
óm ziene eige waeg te zuike
óm zich te óntwikkele pes dae man dae hae noe is.

Dao waar Jan zo greutsj op wie ´ne pin,
al maakde hae dao neit väöl behej euver
want sjtute loug neit in zienen aard.

Dao koum sjoondochter Karin en mit ´ne pas de deux
gouf ´t in Zjwede zo mer twee kleinkènjer, Abbe en Kaja.

´t Gelök waar neit te maete en
dat maakde dat Jan nao boetenoet
de deure van ziene bènnekantj wagewied aopezat.

En d´n trein dae góng mer helder en helder,
de kaole ware neit aan te sjleipe,
de trein waar lank en Zjwede loug neit naeve de deur.

Väöl wagons zoute ramvol,
zo ware d´r ´n sjtök of vief wo mit kriet opgesjreve sjtóng Mannenkoor Si-Tard, dossiers vol mit ruum veertig jaor
consensieus vereinigingswerk.

Ouch dude de loc wagonladingevol
-euver de Klenjeraesj
-euver de buurt Lömmerichersjtraot,later Róndjóm de Grote Kirk
-euver 25 jaor graasj Götgens
euver de kapel Gank oet de waeg
-euver de brodersjap Zitterd-Kaevelaer
-euver de jury van ´t Optochkommitee
-euver de Krismert op ´t Kirkplein
-euver de wienberg St.Rosa
-euver vrundsjap in zien algemeinheid
-euver Fortuna
- mit 4 – 1 gewónne,
waat zou hae blie zeen gewaes.

In ambtelike taal waar Jan te zeen es kopsjtök
van ´n aafdeling Planning en Control.

Zo´n luuj kriege dèks ´t etiket opgeplek dat ze eigewies zeen.
“Dae haet ´ne helle kop”, zaet me dan.
Jan waar dèks eigewies en
hae haw ´ne helle kop,
mer dan in z éér positieve zin,
want dat haw hae neudig
óm zien doelsjtèllinge te haole.

En dao-in is hae gesjlaag:
SUMMA CUM LAUDE !!!

De lèsten tied waar ’t tempo d´r oet,
de TGV woort langzaamaan ´ne boemeltrein.
Machinst Jan waar neit al te väöl tied meer gegaeve,
hae moosj dèks ´ne sjtop make,
hae maagde niks vergaete want hae zou en
hae moosj nog alderlei zakes regele.
Dat haet hae kènne doon
pes dat de kaole op ware en ´t vuur langzaam oetgóng.
D´n trein mit Jan oppe bók
sjteit noe veur ummer in de remise.

Jan,doe blifs veur altied in ós.
Zitterd,16 augustus 2011
Hein Bovendeaard.

Ein kaerske bie ´t St.Rosakapelke opsjtaeke

Lang gelee waar d´r èns ´n klein jungske, ´n koetnaas zogezag, dat dèks mit zien moder ´n wanjeling maakde door en róndjóm de sjtad. Veur allebei haw zo´n wanjeling ein dudelike missie. Veur ’t menke ´n vas gegaeve dat hae daonao getrakteierd woort op ’n iestuutje van vief cent, bie de Witte Ballon in de Lömmerichersjtraot. Daoróm allein al waar dat gaaroets neit gek dat hae gaer mit ging wanjele.

Toch deig die missie van zien mam häöm nog get angesj; dao waar get bizunjesj aan de handj. Op de ein of anger maneier besjpeurde hae, wie klein en ónneuzel hae ouch nog waar, get mysterieus aan ´t gedraag van de mam. Sjtilzjwiegend leip zie door de sjtraote, en es hae nao häör ingetaoge gezichsoetdrökking keek, mirkde hae dat zie ´effe neit d´rbie waar´, of went ze gans urges angesj waar, misjiens zout zie waal op de maon, zo fantazeierde hae in ziene kènjerwelt. En wie gek dat dat ouch euverkoum, ´t kaelke meinde dèks dat zie mit emes in gesjprek waar. Ze prevelde veur zich oet, waat en wo ´t euver ging wós hae allich neit en get vraoge koum neit in häöm op. Dat hawwe zien awwesj häöm al van kleinsaaf biegebrach.

Es ze van de Mert door de Pötsjtraot, nao de Kollenberg gónge, leip de moder mit gebaoge kop en gevawwe henj, langzaam dae sjtiele berg op. ´t Kaelke, vónj algaw ´n sjoon sjpeelplaatsj tösje de sjtruuk en buim. Hae sjpronge van d´n eine kantj nao d´n angere en versjtouk zich achter ’ne voutval. Óngertösje rende hae achter eine pepel aan. Nao ´ne kleine sjtop bie ´t Levetenhäöfke veur ´n weesgegroetje, trampelde ze langs de kogelvanger en de zandjkoel van Krekels richting eindbesjtömming. Dao aangekómme noum de mam ´t menke bie de handj en same leipe ze ’t trepke op nao baove óm te kneile bie ´t benkske. Hae vuilde ’t vóchtige hout aan zien blote kneikes, mer dat deig ´m niks want ´t gouf van alles te zeen. Door de tralies zoug hae lènks en rechs kaerse brenne, en ´n ganse dikke touw góng nao baove pes aan ´t taak; waat mót die dikke touw dao? Woort die misjiens gebroek óm ´t klökske te loewe?

Aevel, ´t sjoonste waat hae dao bènne zoug, waar toch waal dat prechtig beeld. Dat moosj van ´n vrouw zeen en mit euvertuging dach hae aan ´ne heilige. Zie keek zó leif en zach, sjus wie zien moder, die intösje eine rozekrans in häör gevawwe henj heil. Nao ´n tiedje, dat veur ´t menke ´n eeuwigheid sjeen te doere, sjtóng ze op, pakde de portemonee oet ´t handjtesjke en haolde dao ´n muntsjtök oet. En mit ´n “Sjtaek doe mer ´n kaers op, jungske”, dude ze häöm ´t geldj in de hendjes. Dat waar ´n bekend ritueel, want hae haw intösje geleerd en gesjnap dat dit ´n hoogtepunt waar. Mit ´t sjiensel van de kaers veur zien uigskes, keek hae nog eine keer nao dat sjoon beeld es aafsjeid. Dan ging de waeg trök, nao ónger de sjtad in, op waeg nao zien eigese missie: ´t belaofde iestuutje. En es dan dat moment waar gekómme keek hae voldaon nao zien mam, en zie, op häör maneier nog nog ummer mit dat mysterieus gezich, keek blie en kóntent trök. Missie volbrach.

Later, wie hae al ´ne flinke sjnaak waar en nog ummer mit de mam nao de Kollenberg ging, vónj zie de tied riep óm ’m te vertèlle waat de gedachte achter die wanjelinge waar nao dat kapelke. En zie vertèlde ´m ’t verhaol van de Heilige Rosa, de patrones van ós sjtad. Dat de Heilige Rosa oots woort gebaore es ´n maedje van rieke awwesj in ’n landj wied weg aan de angere kantj van de welt, in ´n plaatsj die Lima heisj. Mer dat maedje wilde neit es ´n rieke vrouw door ´t lave gaon, mer ’t gouf zich euver es bruudje aan ózze Leivenheer. En dat zie, jónk gesjtórve, op 12 april 1671 door Paus Clemens IX heilig woort verklaord. Ouch wós de mam woróm deze heilige woort gekaoze es besjermvrouw (schutse). Dat waar gekómme door de pes, ´n krenkde die aan väöl luuj van Zitterd ’t laeve kosde. Die van Zitterd höbbe Slivvenheer zoget van ´t kruuts gebaed pes dat die krenkde sjtopde. Oet dankbaarheid hae me doe ´n kapelke geboewd op de Kollenberg.

Alle Zitterder kènne dat verhaol en is noe al eeuwlank van generatie op generatie doorgegaeve. ”En noe wèts doe van besjeid” zag zie, en ich weit noe ouch wae dat sjoon beeld in dat kapelke veursjtèlt, en waat de bedoeling is van ’n kaerske opsjtaeke en ´n weesgegroetje bae, zittend op dat houte benkske mit pien aan mien blote kneie. Mer dat iestuutje van vief cent bie de Witte Ballon in de Lömmerichersjtraot zal dat sjnaekske zich zelaevesdaag ouch blieve herinnere.

Mit de kómplimènte,

Hein Bovendeaard

Reageiere: h_bovendeaard@ziggo. nl

Verhoeze………waat ’n gedouns!

Heurt geer, bèste laezer, ouch thoes in ´t rieke van die luuj die allewiele waere aangemirk es de seniore van ós maatsjappelik sjtélsel? Vruiger hawwe veer ´t euver ´aw luuj´,geweun ómdat ze dat ouch ware en van michzelf kèn ich zègke dat ich greutsj bèn óm in dees categorie te valle. Versjil mót zeen, ´t geef noe einmaol jóng luuj en ´t geef aw luuj,dao is toch zeker niks op taege? Mer alah,veer awwere heisje seniore en dao kómme d´r aldaag nog ummer meer bie.En es dat zo is zeet geer dan ouch oots verhoes van ´n groot hoes nao ´n klein appartement,mit es eesjte oetgangspunt dat kleiner wone ´t laeve ´n sjtök gemaekeliker maak ? Noots neit meer dat heilige mótte, noots meer aldaag de ganse kraom biehawte want angesj löp dich ´de ganse tent vol mit sjtäöf en anger ónnötte zakes´ wo me eigenlik neit meer taege kènt.

Waat eine ambras,waat ´n gedouns! Awwer waere is sjoon,verhoeze kènt dat ouch zeen,mer godvergaefmich, ´t mót waal allenej nog kènne, neit allein mit de kop mer ouch mit erm en bein en al waat dao ómhaer zit. Verhoeze nao ´n gemaekelik appartement, mit de lif nao baove en alles geliekvloers,dus gein geloups of gesjleip meer van baove nao ónger en ouch noots meer daen akelige keldertrap aaf óm ´n plenkske passend te zaege.

Wèg mit al die ruumte,is nurges veur neudig want wie meer plaatsj me haet wie meer troep me maak want,bèste laezer,veer luuj weite van gein ophawte es ´t óm beware geit.Sjei mich oet….sjpare,sjpare,sjpare, ´t haet meer weg van hamstere;wie is ´t in godsnaam muigelik.Veer zeen prölle en klómmele taegegekómme wovan v´r neit meer wóste dat v´r ze oots höbbe gehad.Ich höb èns gelaeze (allich in ´n damesblaad!) dat me gerei dat me twee jaor of langer neit meer haet gebroek,mót wegdoon. Waat eine paradox mit de veurige zin: get wegdoon zónger te wèite dat me ´t haet,laot sjtaon wo me ´t mót zuike.En toch is ós dat allenej euverkómme.

Veer höbbe in veertig jaor zoväöl gezeumerd dat v´r mit gemaak de cóncurrentie mit de Kringloupwinkel hawwe aangekènd.Waat ´n gedouns ! Mer dan kump ´t sjpeel eesj richtig op de wage: de ganse mik-mak inpakke en inèns sjteit ´t ganse hoes pratsjvol mit doze, doze en nog èns doze;allenej sjoon gesjtapeld dat waal;´t haet get weg van Legoblökskes, mer dan in ´t groot. Gelökkig höbbe veer ´ne verhoezer dae wèt wie haas hup.Veer houve mer te zègke waat waal en waat neit in de doze mót. Taege d´n tied dat veer dènke dat al waat neudig is in ós nuut appartement in de doze zit,sjteit nog ‘ne komplete hoesraod in gelid opgesjtèld óm door Kringloup te waere opgehaold.Dat beteikent waat ze wille mitnumme,waat euverblif geit in de container, hie en dao mit pien in ´t hart.

En zo kómme veer dan in ós nuuj behoezing,´t proces van aafsjeid numme löp nog waal ´n amelank door. Veertig jaor sjpare en zeumere, veertig jaor leif en leid,veertig jaor kènjer en kleinkènjer,veertig jaor fees en veertig jaor verdreit,veertig jaor naobers.Jao,veertig jaor laeve zit noe in kartonne verhoesdoze,dat sjmit me neit zo mer es awd voel aan de kantj. En toch moosj ´t, want veer zeen op waeg nao ´t paradies,nao ´n gemaekelik laeve,óm te geneite van d´n awwen daag. Veer zeen d´r klaor veur, veer zeen zo wied, peune ´t laeve en wie de Belsje fitserennesj zègke: veer zitte in ózze driede aom!

INBURGERE……ik liep over de dijk

Veer luuj van Zitterd weite gaer alles van en euver ós sjtad,de gesjiedenis van “Zitterd, Zitterd Allein”, hink wie klet aan ós vas.Alles,mer dan ouch richtig alles wille veer heure, mer veural zéén. Misjiens höbbe veer dat heure en zeen euvergenómme van ós veurawwesj, die oots mit de naas in de wèndj leipe wie ze heurde mer ouch zouge dat ´n legeraafdeiling van Keizer Karel V, op dae eessjte paosjdaag in 1543,eine verlaore sjtried leverde in de Kempekoel en zich sjpartelentaere door d’n tódder tröktrok richting Tudder.

Jao,bèste laezer,op daen daag haet ós eigese sjötterie duchtig opgelèt;ze deilde gein paosjeier oet mer sjote mit sjerp.”Laot ze mer kómme”,reipe ze en sjprouke zich moud in mit de alleszègkende weurd: ”Veer laote jedere soldaot van Keizer Karel danse wie ´ne duvel in ´n wiewatersvaat”.Mer es veer dan weier mit allebei de bein op Zittesje gróndj sjtaon en ós verplaatsje in d´n tied van allewiele, is ´t gaaroets neit vraem dat ós nuujsjierigheid klopde wie ´ne zjwaerende vinger dae ós dènke en doon knatsjgek maakde wie bekènd woort dat ’n sjoon awd deil van de bènnesjtad woort veranneweierd: de buurt Hèl en Paradies en dan ouch nog veur dat ónnöt winkelcentrum Den Tempel. Mer veer krege eesj richtig ´t fiet aan allenej ós vingere wie in 1965 ´t sjtadhoes oppe Mert woort neiergesabeld. ´t Geboew waar misjiens gein architectonisch hoogsjtendje(zagte ze) mer ´t haw zoget wie dae eerder aangehaolde klet: dat awd sjtadhoes waar get eiges van ós,dat heurde bie Zitterd zo wie de patesjkirk bie de Mert. Miene leive kómberves, waat waar mich dat get,d´n aom bleef ós achter,genóg óm ´n besjlaag van te kriege.Dao mót toch mènnige sjtadsbesjtuurder oet daen tied eelt op zien zeel aan höbbe euvergehawte.

En ouch noe nog, nog ummer wurt euver dat sjtadhoes gekald es èin van de versjrikkelikste planologische faelders die me in Zitterd haet aangerich. ´t Is bekans neit te geluive, mer al zeen veer ´t al meer es ’n generatielank kwiet,es veer ´t mit vraeme euver de sjoonheid van ós sjtad höbbe, en ´t geit dan euver aw geboewe,dan sjteit dat sjtadhoes gegarandeierd in de top 5.Is dat noe sentimenteel chauvinisme,vraog ich mich dan waal èns aaf. Hmm,ich höb dao zo mien bedènkinge euver. Waat maag ´t dan waal zeen ? Ich höb zo´n dónkerbroen idee dat veer de neiging höbbe dat v´r in ós enthousiasme gaer alles,mer dan ouch alles euver os sjtad wille vertèlle. Jao,veer gaon zo wied dat veer zelfs nòg wille vertèlle euver al dat sjoons dat veer allang nèit meer höbbe.

En höbbe veer ’t dan euver chauvinisme ? Misjiens, mer dan heurt dao waal ´t weurdje ´gehech´ veur te sjtaon. Sjus,veer zeen gehech aan ós Zitterd, aan ós sjtad mit zien teures,mit zien rieke historie en folklore. Jedere richtige Zitterder haet dat in zich en dan kóm ich trök bie mien oetgangspunt. Veer wille gaer alles euver Zitterd weite en heure,en noe kump ´t : veer wille die kènnis van ós sjtad ouch gaer doorgaeve aan alle nuuj Zitterder,veer wille höbbe dat ze weite wo ze wone en in waat veur ’n sjoon aw plaatsj ze zich höbbe gevestig.Ze mótte de kans kriege óm op ´n gezónj maneier wórtel te sjeite. Ze mótte alles weite euver ´t Zitterd van vruiger mer ouch wie de sjtad van vandaag zich profileiert.

Dat rech höbbe ze,dat zeen veer aan hun verplich. Ouch veur de gemeinte is hie gare te sjpènne,´t geef toch neit veur niks ’n buro veurlichting.Jao,jao,ich heur uch,bèste laezer,al dènke en in gedachte kieke nao dae sjone gemeintegids van 2010. Prachtige foto van de gemeinteraod,mer dao sjteit ouch väöl in waat èch neudig is. Aevel,waat ouch sjoon haw kènne zeen waar toch zeker get euver de gesjiedenis van ós sjtad. Mer niks,nada,niënte,nichts,nothing,gaaroet niks.Ich weit dat de gemeinte Zitterd-Gelaen nog neit zolang trök aan edere nuje inwoner ´n map oetdeilde mit alderlei informatie euver Zitterd, ’ne misj-masj,op zien Holles gezag: vol met weetjes. Ouch gewaes,euver en sjloete.

Maar dan,hélemaal de blits,zeg, zeen toch waal die twee aangekleide wanjelende reklamebraer die door de sjtad loupe en dich welkom heisje.Geweldig !

Nae,zo kómme de nuuj Zitterder weinig te weite. Dan toch mer weier get van vruiger d´rbie sjleipe. Ich höb veur mich ligke ´ne sjtadsgids :Sittard van A tot Z 1982/83. Dao sjteit ´ne zéér informatieve pagina in dae de laezer inzich geef euver de gesjiedenis en gans óngeraan laes ich (ich citeier):

DE AARDEN WAL,DIE NOG GROTENDEELS AANWEZIG IS,VORMT EEN PRACHTIGE WANDELWEG OM HET OUDE STADSCENTRUM !

Bèste laezer,hie moos ich aan dènke wie ich mien verhoezing nao de bènnesjtad ging doorgaeve aan de gemeinte en de mevrouw aan de balie mich vroug wo de ‘Oude Markt´ lik. Of zie allang in Zitterd woont,höb ich mer neit gevraog,want wie ich zag dat de achterkantj van ós appartement aan de wal lik,zag die allerleifste mevrouw gans greutsj taege mich:”Oh,dan weet ik waar u woont, ik heb daar onlangs nog over de dijk gelopen”.

Euver inburgere gesjpraoke.

DAO ZEEN MEER GEKKE ES ME MEINT……

Leif vastelaovesluuj, d´n hemel is gepreze, jao, jao, waat 'n gelök iejao, de vastelaovend is alweier dao! Nog aevekes en veer mage weier. Waat? Veer mage weier? Niks veer mage, veer mótte weier en mer get gaer, want veer zènge toch neit veur de lol van Ida noe al jaorelank:

”In mien ouge sjteit gesjreve,

vastelaovend baovenal,

door mien awwesj d´rin gedreve,

waat ich noots vergaete zal,

zie zal ummer in mich blieve

want ’n Zittesj hart dat sjprik

dao zal zich nemes aan vergriepe

waat van kèndsjaaf in mich zit”.

En euver die lètste zin houve veer ós al gaaroets gein zörg te make want wae de kènjeroptoch haet gezeen, dae wèt van besjeid. Dat waar toch ’lek vinger, lek doem'. Zèk noe zelf, begoosj 't bie uch ouch al hie en dao get te jeuke? Wie sjmaakvol! Geer weit allich dat 't róndj dezen tied nog mer drie sjmake geef: rood-gael en gruin, en es me die, verpak in van die plastikdènger, de ganse vastelaovend driemaol per daag mit get beier doorsjlik dan krig me dat bekènde vastelaovesvirus wo geinen dokter dich vanaaf kènt helpe. Jao, es daen eigese ouch get van ós vastelaovessjprigitse in zich haet, dan zal hae uch mit ’n recep nao d'n apteik in de Baandert sjikke.

Dao geef ´t drie kanse. De eesjte is dat de tent is gesjlaote (muigelik dat hae zich ouch eine oppe lamp sjöd vanwaege dat virus, sjnap g’r), de tweede kans is dat geer Paul zelf te sjpraeke krig en, häöm kènnende, zal hae uch helpe, nou ja, helpe, laote veer zègke van 't bèd op 't sjtreu. En dan kump de driede en dus lètste kans want es hae dat recep ónger 't vergrootglaas hiltj, zal hae uch lachentaere veurlaeze waat daen dokter op dat breifke haet gesjreve:

“DAO ZEEN MEER GEKKE ES ME MEINT”.

En dao mót geer 't mit doon, al die daag, van d'n eesjte pes de lètste, en mer sjravele en rótsje en sjlachte en gesjlach waere, de waorheid zit in 'n klein huikske en sóms achter 'n nog klènder maske, laot gaon laot gaon, d'n optoch dae mót trèkke, 't befèt wurt mich te klein en d'n doosj zo groot wie in de Sahara, kerdjuu wo blieve toch al die krekelkes, ich haw sjus nog 'n hampfel, en ich sjtaon hie mit Jozeke van die dikke nónnevotte, ich weit 't neit, ich weit 't neit, es dat nog lang zo wiejer geit dan sjprink de geit en mich de kwint ,alaaf, alaaf, ouch 'ne Zelige Vastelaovend Hoogheid Tom I waat ’n gelök dat vrouwe Fortuna ouch van die sjoon kleure haet en geer, Prins Tom I, gaot die sam-sam of tom-tom kómbineiere mit ós eigese vastelaoveskleure; sjiek is mich dat, eine inval wie 'n awd hoes, miene leive Kómberves bès doe neit dae nuje ridder in de orde van de Pappegey, perficiat collega, goud Joep, sjoon Joep, ich trakteier waal mit Sint Joep dan kèns te eine trukgaeve want mien vrouw heisj ouch Joep, pardon Jozefien, waat kan ’t mich ouch sjaele, Vorst Harie I lik dao neit wakker van, en ouch neit van Bart, jao dae van die drumpatronaatklöppelkes, dae neit wós dat de vrouw van dae Veldekenaozaot (Pappegeykal van ´ne iesbaer) allewiele in 'n bekènd klooster van Zitterd woont.

Maak niks oet want zolang es de wal nog óm Zitterd lik en Peet van ´t Marotteprotocol (mer ouch van de gratis-veur-niks-bunkes), zien gewich in goud waerd blif, sjtaon de Marotteaandeile zéér gunstig op de AEX, wurt oppe mert d´n hoerae gesjèld en wae d’n daomino pas (jao, jao, mit ein O), dae sjnap zich 'n mechelke en 'n nónnevot en vreeg zich aaf waat heisj hie lekker, dat reip dat pindamenke vruiger ouch: lekka-lekka neutjes 'veiel veul ein kwaltje', en Truuke haw 'n gans nuut klèdje en tösje Dómmenik en Sjrage veil häöm niks in en toch veil hae óm en sjleip, waat 'ne sjtommerik; maorloot haw ich mer get te knawwele veur ónger 't wawwele en wae in Zitterd is gebaore, hiltj van sjpas en sjaele kal; Marie höbs te de bókkepruuk op? Sjteit dich goud dees daag; aevel, noe serjeus en trök nao die pilkes, kómop zèng mit:

”Hoog ´t Rood, Gael, Gruin,

Hoog ós sjoon Marottekleure!

Hun bliev' veer troe,

Waat ouch oots nog zal gebeure!

Wieze Raod en Vorst,

Blief ós riek nog lang regeiere.

Doot jaor op jaor Vastelaovend meer floreiere!"

P.S.Num mich estebleif neit kaolik, ich höb noe al genóg van die rood-gael-gruin pilkes doorgesjlik, alaaf, ich bèn fiks en vaerdig óm aan de vastelaovend te beginne.

De kómplimènte en laot uch mit dees daag gewaere, want ´t geef meer gekke es me meint,

Zitterd, vastelaovestied 2011

Hein Baovendaerd

V&D en Dürer : Zitterd “Ein feins Städtlein?”

Albrecht Dürer {1471- 1528 }woort es zoon van ’ne goudsjmeed in Neurenberg gebaore. Hae dankde zien bekèndheid aan o.a. kopergravures, en in Italië waar ’t de Renaissance dae häöm erg aansjprouk., Mer ouch de invloed van de Nederlandse sjilderkuns waar dudelik aan ziene sjtiel te mirke. Wie Dürer dees oetsjpraok euver Zitterd leit aanteikene sjreve veer 30 juni van ’t jaor 1520. Es bekènde globetrotter maakde hae in daen tied zien artistieke reis door de ’Zuidelijke Nederlanden,’ wobie hae ouch ós sjtedje mit ’n bezuik vereerde. Zitterd telde amper 2000 inwonesj: de sjtad zelf,de Veursjtad,Euverhaove, Ophaove, Sjtadbrouk en Leijebrouk. Dae Albrecht toch; hae mót toch waal duchtig gesjarmeierd zeen gewaes van dat klein sjtedje, gelaege aan de flanke van de Kollenberg, want geluif mer dat hae al gans get van de welt haw gezeen door zien reize door o.a. Zjwitserlandj, Zuud-Dutsjlandj en Italië. Mer doe gouf ’t René van Oranje nog neit want dae verdöldese mitluiper van Keizer Karel V kreeg’t vaerdig van dat ’feins stadtlein ’ gehaks te make, óm mer èns in de sjpraektaal van allewiele mit te gaon . Euver daen doerak in soldaotekleier woort gesjreve dat hae ’die stat altemael slecht hadde gemaeckt en daer eyn dorp van gemaeckt’. Kènnelik bleef die van Zitterd niks besjpaard. Dae rotzak, dae ónnöt, op ’t vuur daomit !

Waat dae neit allenej haet verkammezäöld ! Zo góng o.a. ’t sjtadhoes verlaore. Aevel, die van Zitterd ware in daen tied ouch al neit veur ein laok te vange . Al in 1565 kreeg de sjtad ’n nuut nao ’n óntwerp van de hoesarchitect van de hertog van Gulik, Allessandro Pasqualini. Dat geboew koum middenop de Mert te sjtaon en haw ’n multifunctioneel karakter, want ’t waar o.a. ouch nog ingerich es lakenhal. Mer Zitterd haet get (of sjus niks) mit sjtadhoezer want door de eeuwe haer is d’r van alderduivel misgegange mit openbare lokaliteite. Óm mer in de ’buurt’ te blieve: in ’t rampjaor 1677moosj ouch dàt sjtadhoes d’r aan geluive. En óm nóg mer èns get zawt in de Zittesjen-aard te sjtruie: ’t driede sjtadhoes (kospries 12838 guie en geine cent meer !),geer wèt waal wo ich ’t euver höb bèste laezer, dat sjoon stadhoes, wo gans Zitterd zo greutsj op koosj zeen, en dat in 1874 plechtig woort geäöpend,maagde nog gein 100 jaor mitgaon want in 1965 woort ’t al aafgebraoke óm plaatsj te make veur Vroom & Dreesmann. Mènnige Zitterder haet zich ’n oug oetgebäök, en zelfs noe nao 45 jaor, sjtik daen aafbraak nog ummer erger es de nötste aesteroug. Aevel, in de jaore zestig haw de middesjtandj neit väöl te makke,en zie vuilde de heite aom van Gelaen in de nek ,want dao haw me neit zitte te sjlaope.Wachte op klantje leverde niks op. Neit te geluive, ’t haw zo sjoon kènne zeen oppe Mert: ’t gezèlligste en dus ouch ’t intiemste plein róntjelóm, en al is ’t beier dao aan de priezige kantj,’t zou gegarandeierd sjlukskes baeter sjmake es dae verdöldese grieze gevel mer èns woort aangepas aan de ómgaeving.

“Ein feins sjtädtlein” zag Albrecht Dürer in 1520. En waat noe ? Krig jeder naodeil dan toch zien veurdeil? Ouch in Zitterd ?

Want waat laeze veer in de gezèt van maondigtemörge 17 januari 2011?

VROOM&DREESMANN DRASTISCH OP DE SCHOP !!

Ich citeier mer aevekes in de sjtandaardtaal.:” Warenhuis V&D op de Markt in Sittard staat aan de vooravond van een ingrijpende renovatie. Het 45 jaar oude complex krijgt een nieuw, modern interieur, waarbij ook het assortiment van de winkel totaal wordt gemoderniseerd”. En noe kump ’t nuuts waat ós Zitterder oppe luppe brent. Krig ózze vertroewde Mert weier ’t gezich van vruiger?

Gaon v’r ós weier greutsj vuile,in de geis van ’zo waar ’t vruiger,zo is ’t noe en zo mót ’t blieve’. Veer laammaekesj zeen noe einmaol ’n volk mit ’ne aansjpraekelike historische achtergróndj,veer hechte aan tradiese en folklore,Zo is dat en neit angesj,maorloot!Ich gaon weir aeve wiejer mit dat artikel oet de gezet: De eveneens geplande renovatie van de buitengevels zal in de stad met argusogen (Arendsoog sjteit oppe loer!) worden gevolgd, Veel Sittardenaren vinden het nog steeds onverteerbaar dat het neogotische stadhuis in de jaren zestig letterlijk moest wijken voor het warenhuis.Vooral de als ’kil en fantasieloos’ bestempelde witte gevels van het winkelpand vormen een schril contrast met het historische Marktplein. Een buitenkans,laat wethouder Pieter Meekels weten. Deze stad is er veel aan gelegen om die vreselijk detonerende gevels weer te laten aansluiten bij de historische uitstralingvan het plein. Zou ’t dan toch nog goudkómme mit dat sjoon plein oppe Mert? En wurt die beruimde oetsjpraok van Albrecht Dürer weier laevetigwie hae in 1520 miemerde euver Zitterd en helop zag;

’Ein feins städtlein’ ? Veer wille dat gaer geluive,aevel,veer laote ós nootsjneit alweier veur de gek hawte. Angesj gezag: veer laote ós neit blie make mit ’n dooj mösj.

Mit de kómplimènte,

e-mail: h_bovendeaard@ziggo.nl