V&D en Dürer : Zitterd “Ein feins Städtlein?”

Albrecht Dürer {1471- 1528 }woort es zoon van ’ne goudsjmeed in Neurenberg gebaore. Hae dankde zien bekèndheid aan o.a. kopergravures, en in Italië waar ’t de Renaissance dae häöm erg aansjprouk., Mer ouch de invloed van de Nederlandse sjilderkuns waar dudelik aan ziene sjtiel te mirke. Wie Dürer dees oetsjpraok euver Zitterd leit aanteikene sjreve veer 30 juni van ’t jaor 1520. Es bekènde globetrotter maakde hae in daen tied zien artistieke reis door de ’Zuidelijke Nederlanden,’ wobie hae ouch ós sjtedje mit ’n bezuik vereerde. Zitterd telde amper 2000 inwonesj: de sjtad zelf,de Veursjtad,Euverhaove, Ophaove, Sjtadbrouk en Leijebrouk. Dae Albrecht toch; hae mót toch waal duchtig gesjarmeierd zeen gewaes van dat klein sjtedje, gelaege aan de flanke van de Kollenberg, want geluif mer dat hae al gans get van de welt haw gezeen door zien reize door o.a. Zjwitserlandj, Zuud-Dutsjlandj en Italië. Mer doe gouf ’t René van Oranje nog neit want dae verdöldese mitluiper van Keizer Karel V kreeg’t vaerdig van dat ’feins stadtlein ’ gehaks te make, óm mer èns in de sjpraektaal van allewiele mit te gaon . Euver daen doerak in soldaotekleier woort gesjreve dat hae ’die stat altemael slecht hadde gemaeckt en daer eyn dorp van gemaeckt’. Kènnelik bleef die van Zitterd niks besjpaard. Dae rotzak, dae ónnöt, op ’t vuur daomit !

Waat dae neit allenej haet verkammezäöld ! Zo góng o.a. ’t sjtadhoes verlaore. Aevel, die van Zitterd ware in daen tied ouch al neit veur ein laok te vange . Al in 1565 kreeg de sjtad ’n nuut nao ’n óntwerp van de hoesarchitect van de hertog van Gulik, Allessandro Pasqualini. Dat geboew koum middenop de Mert te sjtaon en haw ’n multifunctioneel karakter, want ’t waar o.a. ouch nog ingerich es lakenhal. Mer Zitterd haet get (of sjus niks) mit sjtadhoezer want door de eeuwe haer is d’r van alderduivel misgegange mit openbare lokaliteite. Óm mer in de ’buurt’ te blieve: in ’t rampjaor 1677moosj ouch dàt sjtadhoes d’r aan geluive. En óm nóg mer èns get zawt in de Zittesjen-aard te sjtruie: ’t driede sjtadhoes (kospries 12838 guie en geine cent meer !),geer wèt waal wo ich ’t euver höb bèste laezer, dat sjoon stadhoes, wo gans Zitterd zo greutsj op koosj zeen, en dat in 1874 plechtig woort geäöpend,maagde nog gein 100 jaor mitgaon want in 1965 woort ’t al aafgebraoke óm plaatsj te make veur Vroom & Dreesmann. Mènnige Zitterder haet zich ’n oug oetgebäök, en zelfs noe nao 45 jaor, sjtik daen aafbraak nog ummer erger es de nötste aesteroug. Aevel, in de jaore zestig haw de middesjtandj neit väöl te makke,en zie vuilde de heite aom van Gelaen in de nek ,want dao haw me neit zitte te sjlaope.Wachte op klantje leverde niks op. Neit te geluive, ’t haw zo sjoon kènne zeen oppe Mert: ’t gezèlligste en dus ouch ’t intiemste plein róntjelóm, en al is ’t beier dao aan de priezige kantj,’t zou gegarandeierd sjlukskes baeter sjmake es dae verdöldese grieze gevel mer èns woort aangepas aan de ómgaeving.

“Ein feins sjtädtlein” zag Albrecht Dürer in 1520. En waat noe ? Krig jeder naodeil dan toch zien veurdeil? Ouch in Zitterd ?

Want waat laeze veer in de gezèt van maondigtemörge 17 januari 2011?

VROOM&DREESMANN DRASTISCH OP DE SCHOP !!

Ich citeier mer aevekes in de sjtandaardtaal.:” Warenhuis V&D op de Markt in Sittard staat aan de vooravond van een ingrijpende renovatie. Het 45 jaar oude complex krijgt een nieuw, modern interieur, waarbij ook het assortiment van de winkel totaal wordt gemoderniseerd”. En noe kump ’t nuuts waat ós Zitterder oppe luppe brent. Krig ózze vertroewde Mert weier ’t gezich van vruiger?

Gaon v’r ós weier greutsj vuile,in de geis van ’zo waar ’t vruiger,zo is ’t noe en zo mót ’t blieve’. Veer laammaekesj zeen noe einmaol ’n volk mit ’ne aansjpraekelike historische achtergróndj,veer hechte aan tradiese en folklore,Zo is dat en neit angesj,maorloot!Ich gaon weir aeve wiejer mit dat artikel oet de gezet: De eveneens geplande renovatie van de buitengevels zal in de stad met argusogen (Arendsoog sjteit oppe loer!) worden gevolgd, Veel Sittardenaren vinden het nog steeds onverteerbaar dat het neogotische stadhuis in de jaren zestig letterlijk moest wijken voor het warenhuis.Vooral de als ’kil en fantasieloos’ bestempelde witte gevels van het winkelpand vormen een schril contrast met het historische Marktplein. Een buitenkans,laat wethouder Pieter Meekels weten. Deze stad is er veel aan gelegen om die vreselijk detonerende gevels weer te laten aansluiten bij de historische uitstralingvan het plein. Zou ’t dan toch nog goudkómme mit dat sjoon plein oppe Mert? En wurt die beruimde oetsjpraok van Albrecht Dürer weier laevetigwie hae in 1520 miemerde euver Zitterd en helop zag;

’Ein feins städtlein’ ? Veer wille dat gaer geluive,aevel,veer laote ós nootsjneit alweier veur de gek hawte. Angesj gezag: veer laote ós neit blie make mit ’n dooj mösj.

Mit de kómplimènte,

e-mail: h_bovendeaard@ziggo.nl