plök d’n daag

PLÖK D’N DAAG…. . …
’t Geef van die daag dat ich bie mien eige dènk dat ’t niks wurt daen daag. Dat begint sjmörges al es ich veur de zoväólste maol väöl te vruig wakker waer, ’n bitsjke versuf oet mien ouge kiek en mit sjtief knäök perbeier op te sjtaon, richting badkamer. Nou, ja, wakker is ein get al te groot woord veur mien gemoudssjtömming. Bèn ich ouch waal ech wakker ? Waat is ’t vandaag,dónderdig of vriedig ? Ich perbeier de nach ‘trök te laeze’; ich weit zeker dat ich höb gedruimp, mer nao welke film ich höb ligke kieke, wurt mich neit dudelik.En, beste laezer, geluif mich mer es ich zèk dat ich op dees maneier gans get films höb gezeen. Mer ja, waat höb ich dao noe aan es ich toch ummer de roje draod kwiet waer. Mer goud, mien herinneringsvermoge sjteit op tilt, dat is vervaelend mer dat kump dèkker veur. Niks óm mich onneudig oet mien huske te brènge. Hè, waat ’n raar woordsjpeling: ich kom d’r sjus vanaaf. Intösje weit ich dat ’t vriedig is en dat ich veur neuge oer ónger mót zeen,want Linda, de Orbis-huishoudelijke-hulp-veur drie-oer kump mien vrouw helpe de pien in de rök get draagliker te make. Dus mit mien sjtief knäök en wakker of neit, wring ich mich in d’n haam en maak ’n begin aan ’t ritueel van daen daag. Want ich wil mich gaer verdeinstelik make en dus weit ich mich te gedrage saer ich veur ‘ummer thoes’ bèn en mien geldj verdein es gepensioneierde. In de keuke vuil ich mich al jaore op mien gemaak. Ómdat ’t in deze tied gein fluitkaetele meer geef,völ ich de waterkan en sjloet de sjtekker aan op de ’gruine sjtroum’, pak de koffiefilter en mit ’n speciaal baekerke völ ich dat percies op maot. Zo, dat is dat, en in de drie menute eer ’t water kaok, maak ich de taofel gereid: twee tejjerkes,twee metser, twee versjètte, twee klein laepelkes, twee grote tasse, volkorenbrood veur de vrouw en vloerterf veur mich(versjil mót zeen),belaege kees (de keessjaaf neit vergaete, angesj mót ich later weier opsjtaon); bótterhamvleisj, sachrientjes ómdat teväöl sókker ouch al sjlech is, dieetknooi wo ze boter taege zègke, ’n kenke hawf en hawf gemengde melk en allich sjroop, hagelsjlaag en pindakees. Taege daen tied is ’t water aan de kaok en nao veier maol biesjödde,
geit de ding-dong en sjteit Linda veur de deur. “Gouwemörge, en wie is ’t hie vandaag”, heur ich ’t kèndj zègke (nou,ja,kèndj) . Ich kiek ’m aan, zeen die frisje kleur op zien gezich, dae móntere kiek oppe welt wo ’ne houp energie oetsjtraolt en ich vuil mich inèns ’n sjtök baeter. Op tied van niks krieg ich ’t idee van :”God’s water euver God’s akker….”en dènk bie mien eige laot mer kómme waat kump, ouch dezen daag leet zich gemaekelik vange, dae leet zich gewaere es ich mer positief blief .
En mit dit filosofietje sjöd ich mich ’n tas frisje koffie in en laot deze,sjone nujen daag sjus óm neuge oer beginne. Carpe diem.

(geplaatsj in waekblaad De Trompetter)

vrie zeen

VRIE ZEEN……..

Vrie zeen..
gein zón die sjtik
gein wolk die brik
gein blömke knak
geine boum zaet krak.


Vrie zeen…
noots neit dat ewig jachte
noots gein króm gedachte
noots neit dae taegezin
noots neit dat is te min.


Vrie zeen…
diene kop laegmake
dien zeel neit krake
dien hart leet laeve
dien handj leert gaeve.

Vrie zeen…
wermte besjrieve
leifde bedrieve
ouge die blinke
glazer die klinke.

Vrie zeen…
gelökkig laote gaon
gelökkig leifde te versjtaon
gelökkig zit in dien kaer
gelök zit óm dich haer.

Vrie zeen…
Liberté, gekleurd en bóntj
Egalité, frisj en gezóndj
jederen daag ‘n nuut begin
jederen daag haet ziene zin.

Vrie zeen..
mit hawte van
mót dat waal lökke
want echte vrundsjap
leet zich neit plökke.


2003

naerke van lewis aan de baek

Naerke van Lewis aan de baek.

Bie ’t duipsel kreeg hae de sjone naam Leonardus ómdat 6 november zien gebäörte woort gevierd en de awwesj ’ne degelike katholieke insjlaag hawwe.
Mer wie dat zo geit in ’t Limburgse, koum van die oetsjpraok neit vāöl terech en woort van kèndjsaaf Naerke taege ’t menke gezag; Naerke van Lewis aan de baek.

Nao greutde haw me baeter Naart kènne zègke want wie hae munjig woort mout hae eine maeter achenneugetig, haw hae ’n sjtèl henj wie kaolesjöppe en waar in de sjouwesj zo breid wie ‘ne veierdeurskleierkas.
Aan de vuit droug Naerke houte klómpe zo groot wie ’n broodtrómmel en de zóndese sjoon moosjte sjpeciaal veur häöm waere aangemaete in Aoke.
Daobie haw Naerke ‘ne kop kröllend haor wo mènnig maedje sjloesj op koosj zeen en dat ware de meiste dan ouch.
Noe haw dae kop genóg plaatsj óm de neudige hersjesj in op te sjlaon – es euver Naerke gekletsj woort haw me ’t euver ‘ne kop wie ‘ne riethamer – mer ’t wees zich al vruig oet dat ‘t ’n misversjtandj waar daovan oet tegaon.
Naerke waar de sjlumste neit, óm mer neit te sjpraeke van ’n sumpele zeel.
Op zekeren daag leit ’t hoof van de sjool aan vader Lewis weite dat hae versjtenjig zou zeen es hae de jóng mer van de sjool aafdeig.
’t Nótsde niks óm nog langer mit häöm door te gaon, de meisten tied zout Naerke druimerig nao boete te kieke, ’t waar of went hae sjtaar haw aan allebei de ouge.
Allein bie de sjimnas waar Naerke ‘ne oetblinker van jewelste : mit touwtrèkke de sjterkste en bie ’t bóksjprènge de gezjwankste ( die van Zwentibold zouge al ‘ne nuje kampioen in de sjnaak).
De vader van Lewis noum dae raod aan en sjikde de jóng nao de sjteinfebrik wo me al gaw aangepas werk veur häöm haw ,ouch al waar hae zo dóm wie bonesjtreu.
En zo zoug me Naerke jederen daag door de baenje trèkke oppe Kolleberg aan; van wieds koosj me zeen wae dao koum aangetrampeld want Naerke leip mit ’n baerevötje.
Oppe febrik sjtóng hae al gaw ziene man.
Zien krach waar neit te maete, gein sjörskar te zjwaor en ’t deig häöm niks of hae zös of zestig maeter mit zien vrach moosj gaon.
Daen iefer veil in gouw aerd bie de baas, dae vader Lewis op gezètte tieje trakteierde op ’n dröpke en ’n handjvol kómplemènte.
Zo versjleet Naerke zien jóng jaore zónger dat get passeierde.
Naodat hae ’n paar jaor es aansjpènneling veur van alles en nog get waar ingezat , moch Naerke ouch anger dènger doon. Zo leerde hae mit de heftruck óm te gaon en pallets te sjtapele mit metselsjtein. Naerke waar volleerd en hae deig zich goud kóntent.
Hae droug zien loon aaf, kreeg óm de drie jaor mit de Paosje ’n nuut kestuum, góng jedere zóndig nao de kirk en drónk zich daonao ’n glaas beier in ’t Schterfhoes.
Vrunj haw hae neit neudig en van vrouwluu haw hae niks in.
De mam maakde zich waal èns zörg en vroug zich dan aaf waat toch aan de handj waar mit de jóng. Haw hae ‘ne faelder, neit allein in de kop mer ouch in ’t lief ?
Wie mót dat later es veer d’r neit meer zeen ? Es zie dao aan dach bäökde ze zich ’n oug oet.
Es zie waal èns zo santesie euver de maedjes begoosj te prevele, dan heil Naerke de luppe sjtief opein of went ze mit tweekómponente liem aaneingeplek ware.
Naerke waar neit in bewaeging te kriege,hae zout jederen aovend, of nao de radio te loestere, of nao sjport oppe televisie te kieke.


Jao, es de kirmes nao Zitterd koum, woort hae op sjlaag mobiel en waar hae saoves oppe mert te vènje.
Dan keek hae zich de ouge oet nao de wirkluuj es ze de sjipkes, de rupsj, ’t reuzeraad en de bótsuitekes inein aan ’t sjtevele ware.
Mer eesjt richtig oet zien huske van de nerve waar Naerke wie bekènd woort dat ‘n sirk nao Zitterd zou kómme.
Hae waar neit meer te hawte, nao ’t aete vloog hae nao boete of went hae de lèste trein nao
’godwètwohaer ’ nog moosj haole, richting knaokeveldj, wo de eesjte bóntjgesjilderde wages en caravans al sjtónge opgesjtèld.
‘ne Grote houte rónje baog mit hónderde gekleurde lempkes leit häöm weite dat “CIRCQUE DU SOLEIL” de allerbèste akrobate oet Azerbadjan, de supersjnelle trapezesjprèngesj oet China - wobie veural de maedjes van ’n sjoonheid zeen wo me in Hollywood “lek vinger, lek doem” taege zou zègke - en neit es lèste de sjlumste mer ouch de dómste clowns in de piste zal brènge.
Naerke woort bekans gek van bliedsjap wie al die getraliede wages mit deiere aankoume;
hae zoug prachtige paerd, blinketige zjwarte more en sjoon gevlekde sjummels, leeuwe,tiegesj, aolefante,’t leek waal of gans Afrika in Zitterd waar gelandj.
Naerke keek zich de ouge oet , zien bloud roesjde van agetasie en zien henj jeukde.
Dit waar ziene welt, ’t echte laeve zo wie hae zich dat gedruimp haw.
Wie me de tent begoosj op te zètte, leek ’t knaokeveldj op ‘ne bieëkaer, jederein sjtóng te wieze en van alles te roupe, sóms zo hel dat hae dach dat me zich aan ’t sjejje waar.
Naerke meinde waal dat dao neit väöl sjterke luuj bie ware, veural die klein zjwarte kaelkes zouge neit oet wie krachpatsesj.
Ze sjtónge mit bezjwèt gezich en kumentaere grote päöl ómhoog te trèkke en in ‘ne bepaolde sjtandj in de gróndj te verankere. Naerke vónj ’t mer prutswerk.
Hae koosj daen elenj op d’n doer dan oug neit langer aanzeen; baove in ziene bölles begoosjte doezende sjtarre te knippere en gouve signale door nao zien gesjpierde lief en floep, dao waar ’t gebeurd.
Naerke, dae nog nootsj get oet zien eige haw gedaon, sjtóng inèns tösje de wirkluuj ,sjnapde zich ‘ne paol, zat ‘m gans allein rech en trok häöm in de richtige sjtandj.
Hae deig dat allemaol mit ’n peunhendje zónger te zjweite en te kume.
Hop, dao sjtóng de volgende al……en nog eine….en nog eine.
Hae vuilde zich zo sjterk wie ‘ne baer en veur ’t eesj in zien laeve haw hae richtig sjpas aan waat hae deich: zien óngeluifelike krach tuine.
De gedachte dat hae zichzelf op ’n bezunjer maneier aan ’t bewieze waar, koum neit in zien sumpele zeel op.
Bie jedere paol woort hae meer minsj en ein zelig gevuil van bliedsjap maakde zich van häöm meister.
Wie de tent sjtóng en Naerke lachentaere mit al die vraem luuj in eine krènk oppe gróndj zout ’n flesjke beier te drènke, koum ’t besef dat hae op sjlaag ‘ne houp vrunj haw gemaak.
Get later koum ‘ne deftig gekleide heer op Naerke aaf en neude häöm mit te gaon nao de sjoonste caravan dae op ’t knaokeveldj te vènje waar.

Vief daag haet de sirk in Zitterd gesjpeeld en wie de ganse kraom waar aafgebraoke,’t terrein opgeruump en de lèste wage waar vertrokke, waar ouch Naerke weg.
Naerke van Lewis aan de baek besjtóng neit meer.
Jaore later koum CIRQUE DU SOLEIL weier in de sjtad en op ’t program sjtóng ónger angere ’n optrae van de sjterkste man van de ganse welt:
de Zittesje-Amerikaan Big Bernard Lewis oet Texas.

de maas geit eesj in de wesjtien


DRUIMENTAERE

DE MAAS GEIT EESJ IN DE WESJTIEN…………

De zaoterdig véur de Pènkste mót alles geregeld zeen,oet de F zogezag, mit döbbele houflèttesj estebleif. Want vanaaf daen daag sjteit Chel Savelkoul veur ummer te kieke nao zien Maas, mer ouch en veural te loestere nao ’t roesje daovan. Op eine sokkel en in zien karakteristieke houding mit ’ne microfoon in de handj haet kunstenaer Willy de Bruyn Chel dao op ’n voutsjtök geplaatsj. En dat haet allich ein döbbele beteikenis,neit allein veur die van Beich, mer ouch veur alle luuj lènks en rechs van de Maas en wied dao-óm haer.Want Chel Savelkoul wáár de Maas, hae koosj ze waal zelf geduip höbbe . Me kalt in’t Maaslandj dèks euver de grensmaas, mer in de optiek van sómmige luuj zouw me ouch kènne sjpraeke van de Chelmaas. Me mót ’t allein nog durve. Mer zolang ’t in dat vriegezèllige dörpke nog luuj geef die in sjtaot zeen die van Zitterd en Gelaen weurd in de móndj te lègke die ze dan neit zelf houve oet te sjpraeke, mót ’t lökke ’t Limburgs woordebouk te verrieke mit ’n nuut woord : “De Chelmaas”. ’n Baeter kómplimènt kènne veer ‘de lange van Beeg’ toch neit gaeve, tóchs uch ouch neit ? Mer goud, eesj duje veer de Maas in de wesjtien,
en mit ’ne beusjtel, goud ingevreve mit gruin zeip, sjoere v’r ze zo blank wie ’n kènjervötje.Ich heur de luuj al zègke: “Mie leif vrouw Maos,waat haet dat kèndj ’n vötje”.En es dan ‘t graas róntjelóm de sokkel mit de zich is aafgedaon en de luuj de vane aan de sjtekke höbbe gebónje,dan, jao dan kènne de festiviteite beginne. ’n Feeske wo geine kirmes,gein gawstrèkke en gein vriegezèllecongres (oet de aw doos) taegenop kènt ;want zo’n alleluja geef ’t mer eine keer.
En wae op zaoterdig veur de Pènkste ’t lake weghaolt en Chel Savelkoul in volle glorie te bewónjere is, zal Chel egaal zeen, es ’t mer in de femieje blif, óm mit Kartoesj te sjpraeke. Veer laote ós verrasje, mer éin denk is zeker : Chel Savelkoul zal dao sjtaon es de man dae naodach euver ’t laeve, dat gaer pruifde mer dao ouch ’t betrèkkelike van inzoug. ‘ne man dae greutsj waar op zien Maas, op zien Beeg en op zien Limburg. Door zien tekste ,of dat noe de revue betruf of zien leidjes, ’t is ein en al poëzie dat hae ós haet naogelaote. En mit dit erfgoud kènne veer veuroet, mer ’t is baovenalles de Maas die häöm ónsjterfelik haet gemaak en die vanaaf zaoterdig veur de Pènkste zo mer gans geweun geit
heisje : de Chelmaas.
Teks van Chel Savelkoul:
Laot ós waken äöver häör dat niks verkieerds gebäört,
neme mie de kans krig dat ’t aevewich verstäört,
ouch helpe dat zie toch väörgood,hieël zuuver blif en klaor,
en alles weer drin laeve kan wie ’t vreuger waor.




-Belle Maasella wónjersjoane stroum,
Bella Maasella weer luuj aan dien zoum
Zeen sjus wie’s doe bes,broesjend laevetig
Bella Maasella weer hawte van dich
Bella Maasells weer hawte van dich.

Mit de kómplimènte,
Hein Bovendeaard
e-mail: h-bovendeaard@tele2.nl
weblog:hein.bovendeaard.nl

drieloek

DEO VOLENTE.

Mien vrouw.

Vrouw, doe bès mien rechterhandj
doe bès mien tweede ich,
doe bès mien gezóndj versjtandj
vrouw, leif vrouw
ich hawt zeelsväöl van dich.

Ós kènjer.

In ós kènjer zeen ich
de zin van ´t laeve
van twee luu
die ummer obnuu
perbeiere ´t bèste
van zichzelf te gaeve.

Deo Volente.

Ich wil geluive
dat Hiebaove nog get is.
Aevel,
ich vuil dat neit wie ´n gemis.
mer, es ´t waor is en ´t mich
oots toch wurt gegaeve
dan wil ich Dao, sjus wie hie
gelökkig wiejer laeve.

1987.

laatbluier

Laatbluier


In de grieze sjemer van zien laeve
sjtóng de lente veur zien deur,
deich zien gemoud zich euvergaeve
’t leifdesvuur gouf häöm kleur.

Noots neit haw hae kènne dènke
haw ouch gaar gein muite zich gedaon
óm èntjelings in leifde te verdrènke
dach dat hae allein moosj gaon.

Anemone, doezendsjone
frisje roze euveral,
noots bekeke
noe gesjtreke
bluiend laeve baovenal.

Heurt hae noe viole zènge
en de lach van ’n sjpelend kèndj,
kump gelök häöm alles brènge
d’n hemel blaw door frisje wèndj.

Noe de sjtilte is vergange
en hae zo ’t laeve pruif,
wie ’t noots neit haet besjtange
wis de waeg nao deip geluif.

En aan ’t altaar van de Grote kirk
plökde hae zien reuske, óngemirk.

1979