Jan Coenen (1939-2011)

Es me Jan Coenen opbelde, en hae dan op ´t bekènde knupke dude,
dan klónk ziene naam met ´n gejaagdheid
of went hae d´n trein nog moosj haole: Coenen !

Mer Jan waar daen trein zelf,
en ouch nog eine mit ´ne awwerwètse locomotief,
eine dae op sjtoum leip.

Mit Jan Coenen op de bók es machinist.

Mer daen trein van Jan waar geine geweune trein,
dae haw zoget wie me ze vruiger nog koosj zeen
es de luuj van ´t sjpaor aan ´t rangeiere ware.

En es machinist Jan sjtoum aafblous,
dan waar ´t vas pandoer dat dao vaart achter zout.

Mit ´n bitsjke fantasie koosj me de parallel trèkke mit ziene pap zeliger,
dae in zienen tied es richtige sjpaorman
godwetwieväöl treine gerangeierd haet.

Dan zoug me de loc neit vèur mer àchter de wagons gekoppeld;
de machinist hawf nao boete leunend óm te kieke
of alles leip zo wie ´t zich heurde.

Jan Coenen hólj van vaart,
want tempo – tempo waar zien credo,
´t koosj häöm neit sjnel genóg gaon.

Zienen trein haet jaorelank geree mit de sjnelheid van ´ne TGV,
zo zout Jan inein en d´n trein sjloot zich daobie aan.

Dat ware twee henj op eine boek.
Dat moosj zo zeen en dat koosj ouch neit angesj.

Want Jan haw zich in zien jóng jaore noe einmaol veurgenómme
dat hae zoväöl muigelik wagóns in de gouw richting wilde duje.

Gaas gaeve – kaole op ´t vuur – dao mót gewirk waere,
want ´t gouf gans get wagons die veuroet geduud moosjte waere.

In de meiste wagons de eige femieje,
mit zien Alice op ´n ereplaatsj in de pluche
en daonao ziene sjtamhawter Lars.

Dae van ziene pap alle vrieheid kreeg
óm ziene eige waeg te zuike
óm zich te óntwikkele pes dae man dae hae noe is.

Dao waar Jan zo greutsj op wie ´ne pin,
al maakde hae dao neit väöl behej euver
want sjtute loug neit in zienen aard.

Dao koum sjoondochter Karin en mit ´ne pas de deux
gouf ´t in Zjwede zo mer twee kleinkènjer, Abbe en Kaja.

´t Gelök waar neit te maete en
dat maakde dat Jan nao boetenoet
de deure van ziene bènnekantj wagewied aopezat.

En d´n trein dae góng mer helder en helder,
de kaole ware neit aan te sjleipe,
de trein waar lank en Zjwede loug neit naeve de deur.

Väöl wagons zoute ramvol,
zo ware d´r ´n sjtök of vief wo mit kriet opgesjreve sjtóng Mannenkoor Si-Tard, dossiers vol mit ruum veertig jaor
consensieus vereinigingswerk.

Ouch dude de loc wagonladingevol
-euver de Klenjeraesj
-euver de buurt Lömmerichersjtraot,later Róndjóm de Grote Kirk
-euver 25 jaor graasj Götgens
euver de kapel Gank oet de waeg
-euver de brodersjap Zitterd-Kaevelaer
-euver de jury van ´t Optochkommitee
-euver de Krismert op ´t Kirkplein
-euver de wienberg St.Rosa
-euver vrundsjap in zien algemeinheid
-euver Fortuna
- mit 4 – 1 gewónne,
waat zou hae blie zeen gewaes.

In ambtelike taal waar Jan te zeen es kopsjtök
van ´n aafdeling Planning en Control.

Zo´n luuj kriege dèks ´t etiket opgeplek dat ze eigewies zeen.
“Dae haet ´ne helle kop”, zaet me dan.
Jan waar dèks eigewies en
hae haw ´ne helle kop,
mer dan in z éér positieve zin,
want dat haw hae neudig
óm zien doelsjtèllinge te haole.

En dao-in is hae gesjlaag:
SUMMA CUM LAUDE !!!

De lèsten tied waar ’t tempo d´r oet,
de TGV woort langzaamaan ´ne boemeltrein.
Machinst Jan waar neit al te väöl tied meer gegaeve,
hae moosj dèks ´ne sjtop make,
hae maagde niks vergaete want hae zou en
hae moosj nog alderlei zakes regele.
Dat haet hae kènne doon
pes dat de kaole op ware en ´t vuur langzaam oetgóng.
D´n trein mit Jan oppe bók
sjteit noe veur ummer in de remise.

Jan,doe blifs veur altied in ós.
Zitterd,16 augustus 2011
Hein Bovendeaard.

Ein kaerske bie ´t St.Rosakapelke opsjtaeke

Lang gelee waar d´r èns ´n klein jungske, ´n koetnaas zogezag, dat dèks mit zien moder ´n wanjeling maakde door en róndjóm de sjtad. Veur allebei haw zo´n wanjeling ein dudelike missie. Veur ’t menke ´n vas gegaeve dat hae daonao getrakteierd woort op ’n iestuutje van vief cent, bie de Witte Ballon in de Lömmerichersjtraot. Daoróm allein al waar dat gaaroets neit gek dat hae gaer mit ging wanjele.

Toch deig die missie van zien mam häöm nog get angesj; dao waar get bizunjesj aan de handj. Op de ein of anger maneier besjpeurde hae, wie klein en ónneuzel hae ouch nog waar, get mysterieus aan ´t gedraag van de mam. Sjtilzjwiegend leip zie door de sjtraote, en es hae nao häör ingetaoge gezichsoetdrökking keek, mirkde hae dat zie ´effe neit d´rbie waar´, of went ze gans urges angesj waar, misjiens zout zie waal op de maon, zo fantazeierde hae in ziene kènjerwelt. En wie gek dat dat ouch euverkoum, ´t kaelke meinde dèks dat zie mit emes in gesjprek waar. Ze prevelde veur zich oet, waat en wo ´t euver ging wós hae allich neit en get vraoge koum neit in häöm op. Dat hawwe zien awwesj häöm al van kleinsaaf biegebrach.

Es ze van de Mert door de Pötsjtraot, nao de Kollenberg gónge, leip de moder mit gebaoge kop en gevawwe henj, langzaam dae sjtiele berg op. ´t Kaelke, vónj algaw ´n sjoon sjpeelplaatsj tösje de sjtruuk en buim. Hae sjpronge van d´n eine kantj nao d´n angere en versjtouk zich achter ’ne voutval. Óngertösje rende hae achter eine pepel aan. Nao ´ne kleine sjtop bie ´t Levetenhäöfke veur ´n weesgegroetje, trampelde ze langs de kogelvanger en de zandjkoel van Krekels richting eindbesjtömming. Dao aangekómme noum de mam ´t menke bie de handj en same leipe ze ’t trepke op nao baove óm te kneile bie ´t benkske. Hae vuilde ’t vóchtige hout aan zien blote kneikes, mer dat deig ´m niks want ´t gouf van alles te zeen. Door de tralies zoug hae lènks en rechs kaerse brenne, en ´n ganse dikke touw góng nao baove pes aan ´t taak; waat mót die dikke touw dao? Woort die misjiens gebroek óm ´t klökske te loewe?

Aevel, ´t sjoonste waat hae dao bènne zoug, waar toch waal dat prechtig beeld. Dat moosj van ´n vrouw zeen en mit euvertuging dach hae aan ´ne heilige. Zie keek zó leif en zach, sjus wie zien moder, die intösje eine rozekrans in häör gevawwe henj heil. Nao ´n tiedje, dat veur ´t menke ´n eeuwigheid sjeen te doere, sjtóng ze op, pakde de portemonee oet ´t handjtesjke en haolde dao ´n muntsjtök oet. En mit ´n “Sjtaek doe mer ´n kaers op, jungske”, dude ze häöm ´t geldj in de hendjes. Dat waar ´n bekend ritueel, want hae haw intösje geleerd en gesjnap dat dit ´n hoogtepunt waar. Mit ´t sjiensel van de kaers veur zien uigskes, keek hae nog eine keer nao dat sjoon beeld es aafsjeid. Dan ging de waeg trök, nao ónger de sjtad in, op waeg nao zien eigese missie: ´t belaofde iestuutje. En es dan dat moment waar gekómme keek hae voldaon nao zien mam, en zie, op häör maneier nog nog ummer mit dat mysterieus gezich, keek blie en kóntent trök. Missie volbrach.

Later, wie hae al ´ne flinke sjnaak waar en nog ummer mit de mam nao de Kollenberg ging, vónj zie de tied riep óm ’m te vertèlle waat de gedachte achter die wanjelinge waar nao dat kapelke. En zie vertèlde ´m ’t verhaol van de Heilige Rosa, de patrones van ós sjtad. Dat de Heilige Rosa oots woort gebaore es ´n maedje van rieke awwesj in ’n landj wied weg aan de angere kantj van de welt, in ´n plaatsj die Lima heisj. Mer dat maedje wilde neit es ´n rieke vrouw door ´t lave gaon, mer ’t gouf zich euver es bruudje aan ózze Leivenheer. En dat zie, jónk gesjtórve, op 12 april 1671 door Paus Clemens IX heilig woort verklaord. Ouch wós de mam woróm deze heilige woort gekaoze es besjermvrouw (schutse). Dat waar gekómme door de pes, ´n krenkde die aan väöl luuj van Zitterd ’t laeve kosde. Die van Zitterd höbbe Slivvenheer zoget van ´t kruuts gebaed pes dat die krenkde sjtopde. Oet dankbaarheid hae me doe ´n kapelke geboewd op de Kollenberg.

Alle Zitterder kènne dat verhaol en is noe al eeuwlank van generatie op generatie doorgegaeve. ”En noe wèts doe van besjeid” zag zie, en ich weit noe ouch wae dat sjoon beeld in dat kapelke veursjtèlt, en waat de bedoeling is van ’n kaerske opsjtaeke en ´n weesgegroetje bae, zittend op dat houte benkske mit pien aan mien blote kneie. Mer dat iestuutje van vief cent bie de Witte Ballon in de Lömmerichersjtraot zal dat sjnaekske zich zelaevesdaag ouch blieve herinnere.

Mit de kómplimènte,

Hein Bovendeaard

Reageiere: h_bovendeaard@ziggo. nl