Verhoeze………waat ’n gedouns!

Heurt geer, bèste laezer, ouch thoes in ´t rieke van die luuj die allewiele waere aangemirk es de seniore van ós maatsjappelik sjtélsel? Vruiger hawwe veer ´t euver ´aw luuj´,geweun ómdat ze dat ouch ware en van michzelf kèn ich zègke dat ich greutsj bèn óm in dees categorie te valle. Versjil mót zeen, ´t geef noe einmaol jóng luuj en ´t geef aw luuj,dao is toch zeker niks op taege? Mer alah,veer awwere heisje seniore en dao kómme d´r aldaag nog ummer meer bie.En es dat zo is zeet geer dan ouch oots verhoes van ´n groot hoes nao ´n klein appartement,mit es eesjte oetgangspunt dat kleiner wone ´t laeve ´n sjtök gemaekeliker maak ? Noots neit meer dat heilige mótte, noots meer aldaag de ganse kraom biehawte want angesj löp dich ´de ganse tent vol mit sjtäöf en anger ónnötte zakes´ wo me eigenlik neit meer taege kènt.

Waat eine ambras,waat ´n gedouns! Awwer waere is sjoon,verhoeze kènt dat ouch zeen,mer godvergaefmich, ´t mót waal allenej nog kènne, neit allein mit de kop mer ouch mit erm en bein en al waat dao ómhaer zit. Verhoeze nao ´n gemaekelik appartement, mit de lif nao baove en alles geliekvloers,dus gein geloups of gesjleip meer van baove nao ónger en ouch noots meer daen akelige keldertrap aaf óm ´n plenkske passend te zaege.

Wèg mit al die ruumte,is nurges veur neudig want wie meer plaatsj me haet wie meer troep me maak want,bèste laezer,veer luuj weite van gein ophawte es ´t óm beware geit.Sjei mich oet….sjpare,sjpare,sjpare, ´t haet meer weg van hamstere;wie is ´t in godsnaam muigelik.Veer zeen prölle en klómmele taegegekómme wovan v´r neit meer wóste dat v´r ze oots höbbe gehad.Ich höb èns gelaeze (allich in ´n damesblaad!) dat me gerei dat me twee jaor of langer neit meer haet gebroek,mót wegdoon. Waat eine paradox mit de veurige zin: get wegdoon zónger te wèite dat me ´t haet,laot sjtaon wo me ´t mót zuike.En toch is ós dat allenej euverkómme.

Veer höbbe in veertig jaor zoväöl gezeumerd dat v´r mit gemaak de cóncurrentie mit de Kringloupwinkel hawwe aangekènd.Waat ´n gedouns ! Mer dan kump ´t sjpeel eesj richtig op de wage: de ganse mik-mak inpakke en inèns sjteit ´t ganse hoes pratsjvol mit doze, doze en nog èns doze;allenej sjoon gesjtapeld dat waal;´t haet get weg van Legoblökskes, mer dan in ´t groot. Gelökkig höbbe veer ´ne verhoezer dae wèt wie haas hup.Veer houve mer te zègke waat waal en waat neit in de doze mót. Taege d´n tied dat veer dènke dat al waat neudig is in ós nuut appartement in de doze zit,sjteit nog ‘ne komplete hoesraod in gelid opgesjtèld óm door Kringloup te waere opgehaold.Dat beteikent waat ze wille mitnumme,waat euverblif geit in de container, hie en dao mit pien in ´t hart.

En zo kómme veer dan in ós nuuj behoezing,´t proces van aafsjeid numme löp nog waal ´n amelank door. Veertig jaor sjpare en zeumere, veertig jaor leif en leid,veertig jaor kènjer en kleinkènjer,veertig jaor fees en veertig jaor verdreit,veertig jaor naobers.Jao,veertig jaor laeve zit noe in kartonne verhoesdoze,dat sjmit me neit zo mer es awd voel aan de kantj. En toch moosj ´t, want veer zeen op waeg nao ´t paradies,nao ´n gemaekelik laeve,óm te geneite van d´n awwen daag. Veer zeen d´r klaor veur, veer zeen zo wied, peune ´t laeve en wie de Belsje fitserennesj zègke: veer zitte in ózze driede aom!

INBURGERE……ik liep over de dijk

Veer luuj van Zitterd weite gaer alles van en euver ós sjtad,de gesjiedenis van “Zitterd, Zitterd Allein”, hink wie klet aan ós vas.Alles,mer dan ouch richtig alles wille veer heure, mer veural zéén. Misjiens höbbe veer dat heure en zeen euvergenómme van ós veurawwesj, die oots mit de naas in de wèndj leipe wie ze heurde mer ouch zouge dat ´n legeraafdeiling van Keizer Karel V, op dae eessjte paosjdaag in 1543,eine verlaore sjtried leverde in de Kempekoel en zich sjpartelentaere door d’n tódder tröktrok richting Tudder.

Jao,bèste laezer,op daen daag haet ós eigese sjötterie duchtig opgelèt;ze deilde gein paosjeier oet mer sjote mit sjerp.”Laot ze mer kómme”,reipe ze en sjprouke zich moud in mit de alleszègkende weurd: ”Veer laote jedere soldaot van Keizer Karel danse wie ´ne duvel in ´n wiewatersvaat”.Mer es veer dan weier mit allebei de bein op Zittesje gróndj sjtaon en ós verplaatsje in d´n tied van allewiele, is ´t gaaroets neit vraem dat ós nuujsjierigheid klopde wie ´ne zjwaerende vinger dae ós dènke en doon knatsjgek maakde wie bekènd woort dat ’n sjoon awd deil van de bènnesjtad woort veranneweierd: de buurt Hèl en Paradies en dan ouch nog veur dat ónnöt winkelcentrum Den Tempel. Mer veer krege eesj richtig ´t fiet aan allenej ós vingere wie in 1965 ´t sjtadhoes oppe Mert woort neiergesabeld. ´t Geboew waar misjiens gein architectonisch hoogsjtendje(zagte ze) mer ´t haw zoget wie dae eerder aangehaolde klet: dat awd sjtadhoes waar get eiges van ós,dat heurde bie Zitterd zo wie de patesjkirk bie de Mert. Miene leive kómberves, waat waar mich dat get,d´n aom bleef ós achter,genóg óm ´n besjlaag van te kriege.Dao mót toch mènnige sjtadsbesjtuurder oet daen tied eelt op zien zeel aan höbbe euvergehawte.

En ouch noe nog, nog ummer wurt euver dat sjtadhoes gekald es èin van de versjrikkelikste planologische faelders die me in Zitterd haet aangerich. ´t Is bekans neit te geluive, mer al zeen veer ´t al meer es ’n generatielank kwiet,es veer ´t mit vraeme euver de sjoonheid van ós sjtad höbbe, en ´t geit dan euver aw geboewe,dan sjteit dat sjtadhoes gegarandeierd in de top 5.Is dat noe sentimenteel chauvinisme,vraog ich mich dan waal èns aaf. Hmm,ich höb dao zo mien bedènkinge euver. Waat maag ´t dan waal zeen ? Ich höb zo´n dónkerbroen idee dat veer de neiging höbbe dat v´r in ós enthousiasme gaer alles,mer dan ouch alles euver os sjtad wille vertèlle. Jao,veer gaon zo wied dat veer zelfs nòg wille vertèlle euver al dat sjoons dat veer allang nèit meer höbbe.

En höbbe veer ’t dan euver chauvinisme ? Misjiens, mer dan heurt dao waal ´t weurdje ´gehech´ veur te sjtaon. Sjus,veer zeen gehech aan ós Zitterd, aan ós sjtad mit zien teures,mit zien rieke historie en folklore. Jedere richtige Zitterder haet dat in zich en dan kóm ich trök bie mien oetgangspunt. Veer wille gaer alles euver Zitterd weite en heure,en noe kump ´t : veer wille die kènnis van ós sjtad ouch gaer doorgaeve aan alle nuuj Zitterder,veer wille höbbe dat ze weite wo ze wone en in waat veur ’n sjoon aw plaatsj ze zich höbbe gevestig.Ze mótte de kans kriege óm op ´n gezónj maneier wórtel te sjeite. Ze mótte alles weite euver ´t Zitterd van vruiger mer ouch wie de sjtad van vandaag zich profileiert.

Dat rech höbbe ze,dat zeen veer aan hun verplich. Ouch veur de gemeinte is hie gare te sjpènne,´t geef toch neit veur niks ’n buro veurlichting.Jao,jao,ich heur uch,bèste laezer,al dènke en in gedachte kieke nao dae sjone gemeintegids van 2010. Prachtige foto van de gemeinteraod,mer dao sjteit ouch väöl in waat èch neudig is. Aevel,waat ouch sjoon haw kènne zeen waar toch zeker get euver de gesjiedenis van ós sjtad. Mer niks,nada,niënte,nichts,nothing,gaaroet niks.Ich weit dat de gemeinte Zitterd-Gelaen nog neit zolang trök aan edere nuje inwoner ´n map oetdeilde mit alderlei informatie euver Zitterd, ’ne misj-masj,op zien Holles gezag: vol met weetjes. Ouch gewaes,euver en sjloete.

Maar dan,hélemaal de blits,zeg, zeen toch waal die twee aangekleide wanjelende reklamebraer die door de sjtad loupe en dich welkom heisje.Geweldig !

Nae,zo kómme de nuuj Zitterder weinig te weite. Dan toch mer weier get van vruiger d´rbie sjleipe. Ich höb veur mich ligke ´ne sjtadsgids :Sittard van A tot Z 1982/83. Dao sjteit ´ne zéér informatieve pagina in dae de laezer inzich geef euver de gesjiedenis en gans óngeraan laes ich (ich citeier):

DE AARDEN WAL,DIE NOG GROTENDEELS AANWEZIG IS,VORMT EEN PRACHTIGE WANDELWEG OM HET OUDE STADSCENTRUM !

Bèste laezer,hie moos ich aan dènke wie ich mien verhoezing nao de bènnesjtad ging doorgaeve aan de gemeinte en de mevrouw aan de balie mich vroug wo de ‘Oude Markt´ lik. Of zie allang in Zitterd woont,höb ich mer neit gevraog,want wie ich zag dat de achterkantj van ós appartement aan de wal lik,zag die allerleifste mevrouw gans greutsj taege mich:”Oh,dan weet ik waar u woont, ik heb daar onlangs nog over de dijk gelopen”.

Euver inburgere gesjpraoke.